Ấn Độ tăng mạnh mua vào dầu khí Mỹ để tránh bị áp thuế

Tổng thống Trump và Thủ tướng Ấn Độ Modi trong một lần gặp. Ảnh AFP

Một số quốc gia có thặng dư thương mại lớn với Mỹ — như Trung Quốc, EU và Ấn Độ — đã chủ động tăng mua năng lượng từ Mỹ để giảm căng thẳng. Riêng Ấn Độ, thặng dư thương mại với Mỹ hiện khoảng 36 tỷ USD, tuy chưa cao bằng các đối tác khác nhưng cũng đủ để khiến New Delhi phải tính toán.

Theo dữ liệu ngành và theo dõi tàu biển, trong tháng 4, lượng dầu thô Ấn Độ mua từ Mỹ đã tăng lên mức cao nhất trong 27 tháng qua. Các doanh nghiệp nhà nước Ấn Độ cũng đẩy mạnh nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ các dự án của Mỹ, trong bối cảnh nước này đang thúc đẩy đàm phán để sớm ký kết một hiệp định thương mại song phương với Washington.

Hiện nay, các công ty quốc doanh đang dẫn đầu làn sóng nhập khẩu năng lượng từ Mỹ, trong khi các nhà máy lọc dầu tư nhân tỏ ra thận trọng hơn, do phải cân nhắc đến lợi nhuận và chi phí.

Số liệu sơ bộ cho thấy các nhà máy lọc dầu nhà nước — chủ yếu là Indian Oil và Bharat Petroleum — chiếm hơn 70% lượng dầu thô Mỹ nhập vào Ấn Độ trong tháng 4, với sản lượng khoảng 336.000 thùng/ngày. Phần còn lại chủ yếu do Reliance Industries, tập đoàn tư nhân lớn nhất Ấn Độ, nhập khẩu.

Trong khi các công ty nhà nước thường chọn mua loại dầu thô chất lượng cao, giá đắt hơn, thì Reliance lại ưu tiên loại dầu rẻ nhưng có hàm lượng lưu huỳnh cao — do nhà máy lọc dầu của họ hiện đại hơn và có thể xử lý loại dầu này hiệu quả.

Theo ước tính của Kpler — công ty phân tích thị trường năng lượng có trụ sở tại Paris — lượng dầu thô Mỹ mà Ấn Độ nhập khẩu trong tháng 4 trung bình đạt 466.000 thùng/ngày. Dự báo trong tháng 5, con số này có thể vào khoảng 370.000 thùng/ngày, dù còn sớm để khẳng định chắc chắn. So với tháng 3 (289.000 thùng/ngày), mức nhập khẩu trong tháng 4 đã tăng 61%.

Đáng chú ý, vào tháng 2/2021 — dưới nhiệm kỳ đầu của ông Trump — Ấn Độ từng nhập tới 592.000 thùng dầu/ngày từ Mỹ, theo dữ liệu theo dõi tàu biển.

Dầu Mỹ – món hời mới của Ấn Độ

Dầu thô từ Mỹ đang trở thành lựa chọn hấp dẫn đối với Ấn Độ. Với mức giá trung bình khoảng 70 USD/thùng, lượng dầu mà Ấn Độ nhập khẩu trong tháng 4 vừa qua đã đạt giá trị gần 1 tỷ USD.

Nếu giữ nguyên tốc độ nhập khẩu này trong cả năm, tổng giá trị nhập khẩu dầu từ Mỹ có thể vượt mốc 12 tỷ USD — tức hơn gấp đôi so với năm ngoái. Con số này tương đương gần 1/3 mức thâm hụt thương mại hiện tại của Ấn Độ với Mỹ.

Bên cạnh dầu thô, LPG (khí hoá lỏng) cũng đang nổi lên như một mặt hàng tiềm năng trong quan hệ thương mại năng lượng giữa hai nước. Hiện phần lớn nguồn cung LPG của Ấn Độ đến từ Tây Á. Tuy nhiên, theo một quan chức trong ngành lọc hoá dầu, Ấn Độ hoàn toàn có thể tăng mua LPG từ Mỹ ngay lập tức, đặc biệt sau khi Trung Quốc áp thuế nhập khẩu LPG Mỹ lên tới 125%.

Việc Trung Quốc rút khỏi thị trường đã tạo cơ hội lớn cho Ấn Độ, đồng thời kéo giá LPG toàn cầu giảm mạnh — theo báo cáo của Sparx Commodity Intelligence. Hiện mỗi năm Ấn Độ chi khoảng 12 tỷ USD để nhập khẩu LPG, và hơn 60% lượng tiêu dùng trong nước là hàng nhập khẩu.

Một lãnh đạo cấp cao của doanh nghiệp lọc dầu quốc doanh nhận định rằng LPG là mặt hàng có tiềm năng lớn trong hợp tác với Mỹ, nhất là khi nhu cầu sử dụng trong các hộ gia đình ở Ấn Độ đang ngày càng tăng.

Ngoài LPG và dầu thô, mỗi năm Ấn Độ cũng chi hơn 10 tỷ USD để nhập các sản phẩm nhiên liệu và LNG từ Mỹ. Con số này được dự báo sẽ còn tăng mạnh trong thời gian tới, nhờ nhu cầu cao từ các doanh nghiệp nhà nước, cũng như những bất ổn địa chính trị và chính sách thuế mới từ chính quyền Trump.

Trong năm 2025, Ấn Độ đang nhập trung bình khoảng 277.000 thùng dầu/ngày từ Mỹ — mức cao thứ ba trong lịch sử, chỉ sau năm 2021 (415.000 thùng/ngày) và năm 2022 (300.000 thùng/ngày).

Các công ty nhà nước hiện đang dần thay thế nguồn dầu ngọt, nhẹ từ Tây Phi, Brazil, Nga hoặc Trung Đông bằng loại dầu tương đương từ Mỹ, cụ thể là dầu WTI.

Giới chuyên gia trong ngành đánh giá dầu Mỹ ngày càng có tính cạnh tranh, đặc biệt sau khi giá WTI giảm xuống dưới 60 USD/thùng. Dù chi phí vận chuyển cao và thời gian giao hàng lâu hơn, nhưng mức giá hấp dẫn khiến dầu Mỹ trở thành lựa chọn đáng cân nhắc.

LNG từ Mỹ

Các tập đoàn dầu khí quốc doanh của Ấn Độ đang lên kế hoạch tăng mạnh lượng khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) nhập khẩu từ Mỹ, với tổng khối lượng dự kiến thêm khoảng 5–6 triệu tấn mỗi năm — gần gấp đôi so với lượng đã ký trong các hợp đồng dài hạn hiện tại, theo thông tin từ các lãnh đạo doanh nghiệp chia sẻ với Business Standard.

Cụ thể, công ty Gail — một trong những tập đoàn năng lượng hàng đầu của Ấn Độ — đã phát hành thư mời quan tâm (EOI), kêu gọi đối tác quốc tế cung cấp 1 triệu tấn LNG mỗi năm từ một dự án hóa lỏng khí tại Mỹ, với thời hạn hợp đồng từ 15 đến 25 năm. Hạn chót để gửi phản hồi là ngày 28/4.

Gail cũng bày tỏ mong muốn tham gia sở hữu cổ phần từ 10% đến 26% trong một dự án khai thác LNG tại Mỹ, theo tài liệu đấu thầu của công ty. Hiện tại, Gail đã có hai hợp đồng dài hạn kéo dài 20 năm để mua tổng cộng 5,8 triệu tấn LNG mỗi năm từ Mỹ.

Ngoài Gail, các công ty khác như Indian Oil, Bharat Petroleum, Petronet LNG và Hindustan Petroleum cũng đang tích cực tìm cách tăng mua LNG từ Mỹ, nhằm đa dạng hóa nguồn cung và giảm phụ thuộc vào các thị trường truyền thống. Điểm đáng chú ý là phần lớn LNG mà các công ty Ấn Độ nhập hiện nay được định giá theo giá dầu thô, trong khi LNG của Mỹ lại thường theo giá chuẩn Henry Hub.

Ngành dầu khí Mỹ bị ảnh hưởng gì trước sức ép từ thuế quan của ông Trump?

Ông Trump bảo vệ ngành dầu khí Mỹ trước các khoản phạt khí thải của các bang

Kỳ vọng và lo ngại của ngành dầu khí Mỹ dưới thời ông Trump