Thị trường mua bán nợ - “Mảnh ghép” còn thiếu trong hệ sinh thái xử lý nợ xấu

Đại biểu Huỳnh Thị Phúc (Đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu)

Tại phiên thảo luận, đại biểu Huỳnh Thị Phúc (Đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu) đề xuất khuyến khích phát triển thị trường mua bán nợ. Theo đại biểu Phúc, thị trường mua bán nợ - một “mảnh ghép” còn thiếu trong hệ sinh thái xử lý nợ xấu hiện nay.

“Trong bối cảnh nợ xấu có xu hướng gia tăng, cần sớm bổ sung các điều khoản điều chỉnh trực tiếp hoạt động mua bán nợ nhằm thúc đẩy hình thành quỹ đầu tư vào nợ xấu, đồng thời đơn giản hóa thủ tục cho các thương vụ mua bán quy mô lớn”, đại biểu Phúc nêu rõ.

Đại biểu cũng đề cập đến điểm nghẽn liên quan đến chuyển nhượng dự án bất động sản là tài sản bảo đảm. Theo đó, nhiều giao dịch hiện vẫn rơi vào tình trạng bế tắc do thiếu văn bản hướng dẫn và sự phối hợp liên ngành chưa đồng bộ. Đại biểu đề nghị dự thảo luật cần quy định rõ hiệu lực pháp lý của việc chuyển nhượng sau khi tổ chức tín dụng hoàn tất thủ tục theo luật, đồng thời xác định trách nhiệm phối hợp và thời hạn giải quyết của các cơ quan liên quan.

Cũng tại phiên thảo luận, nhiều ý kiến tập trung vào quy định mới trong dự thảo liên quan đến cơ chế cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước (NHNN). Theo dự thảo, NHNN được quyết định cho vay đặc biệt với các tổ chức tín dụng, kể cả khi không có tài sản bảo đảm, với lãi suất 0%/năm - một điểm mới quan trọng trong bối cảnh rủi ro hệ thống có thể gia tăng.

Đại biểu Trần Thị Thu Đông (Bạc Liêu)

Đại biểu Trần Thị Thu Đông (Bạc Liêu) đánh giá cao tính linh hoạt của quy định này, bởi nó cho phép NHNN hành động nhanh chóng trong các tình huống khẩn cấp. Tuy nhiên, bà cũng bày tỏ lo ngại về rủi ro tiềm ẩn khi thiếu cơ chế kiểm soát và minh bạch nếu cho vay không có tài sản bảo đảm.

“Cần quy định NHNN phải báo cáo định kỳ với Chính phủ và Quốc hội về các khoản vay đặc biệt, đối tượng vay, thời hạn và kết quả. Đồng thời, phải có tiêu chí rõ ràng để tránh bị lạm dụng trong việc ‘cứu’ các tổ chức tín dụng yếu kém không đủ điều kiện”, đại biểu Đông đề nghị.

Liên quan đến quyền thu giữ tài sản bảo đảm, dự thảo luật lần này đã luật hóa quyền thu giữ trên cơ sở thỏa thuận hợp đồng, tôn trọng tự do dân sự. Tuy nhiên, theo đại biểu Đông, hiện chưa có cơ chế giám sát đầy đủ trong quá trình thu giữ, nhất là với tài sản đang có tranh chấp. Bà đề xuất cần có sự chứng kiến của đại diện chính quyền địa phương và cơ quan tư pháp trong những trường hợp như vậy để bảo đảm tính khách quan.

Nhiều đại biểu đồng tình rằng, việc hoàn thiện khung pháp lý là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả xử lý nợ xấu, tạo nền tảng cho hệ thống tín dụng hoạt động ổn định trong thời kỳ hội nhập.

Trong báo cáo tờ trình, NHNN cũng khẳng định, việc luật hóa quyền thu giữ tài sản bảo đảm sẽ góp phần giảm chi phí xử lý nợ, từ đó tạo điều kiện để các ngân hàng hạ lãi suất cho vay, tăng khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp và người dân.

Đáng chú ý, dự thảo quy định quyền thu giữ tài sản bảo đảm không phải là quyền đơn phương, vô điều kiện, mà phải tuân thủ các giới hạn pháp lý, trình tự thủ tục chặt chẽ, công khai và minh bạch, nhằm bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của tất cả các bên liên quan.

Với những góp ý sát thực từ thực tiễn, các đại biểu Quốc hội kỳ vọng dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Luật Các tổ chức tín dụng lần này sẽ góp phần hoàn thiện cơ chế quản lý, nâng cao tính chủ động và minh bạch trong hoạt động tín dụng, đồng thời tạo động lực mới cho thị trường tài chính - ngân hàng phát triển bền vững.