Nga và Trung Quốc lần đầu hợp tác về hạt nhân tại Kazakhstan

Nga và Trung Quốc, hai cường quốc có tầm ảnh hưởng lớn ở Trung Á, sẽ xây dựng các nhà máy điện hạt nhân đầu tiên tại Kazakhstan. Hình minh hoạ

Cơ quan năng lượng nguyên tử Kazakhstan cho biết: "Rosatom đã được chỉ định là đơn vị đứng đầu liên danh quốc tế xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên tại Kazakhstan", hiện đang chờ phía Moscow đề xuất các phương án tài chính.

Chỉ vài giờ sau đó, một thông báo bất ngờ khác cho biết Trung Quốc có thể sẽ xây dựng nhà máy thứ hai tại quốc gia này, trong bối cảnh Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dự kiến sẽ thăm Kazakhstan vào thứ Hai và thứ Ba để tham dự hội nghị thượng đỉnh "Trung Á - Trung Quốc".

Ông Almassadam Satkaliev, Chủ tịch cơ quan năng lượng nguyên tử Kazakhstan, cho biết: "Dự kiến sẽ ký kết thỏa thuận riêng với Trung Quốc về hợp tác trong lĩnh vực hạt nhân. Chúng tôi hy vọng có thể áp dụng công nghệ của Trung Quốc cho quá trình xây dựng nhà máy điện hạt nhân thứ hai tại Kazakhstan".

Theo ông Satkaliev, "Nga và Trung Quốc đã đưa ra những đề xuất khách quan nhất", với Rosatom của Nga và Tập đoàn Năng lượng Nguyên tử Quốc gia Trung Quốc (CNNC) đứng đầu. Các tập đoàn Pháp EDF và Hàn Quốc Korea Hydro & Nuclear Power cũng nằm trong danh sách các ứng viên.

“Trung Quốc là một trong những quốc gia sở hữu đầy đủ các công nghệ cần thiết cùng nền tảng công nghiệp hoàn chỉnh, vì vậy, ưu tiên tiếp theo của chúng tôi là kế hoạch hợp tác với nước này”, ông Satkaliev cho biết, đồng thời nhấn mạnh rằng “quyết định cuối cùng sẽ được đưa ra sau khi xem xét tất cả các yếu tố cần thiết”.

Hiện tại, phía Bắc Kinh chưa có phản hồi nào về tuyên bố từ Kazakhstan, nhưng Rosatom của Nga đã hoan nghênh quyết định của Kazakhstan trong một thông cáo và cam kết “xây dựng nhà máy điện hạt nhân hiện đại và hiệu quả nhất thế giới, dựa trên công nghệ của Nga”.

Tập đoàn này cho biết thêm: “Các lò phản ứng VVER-1200 thế hệ 3+ kết hợp các giải pháp kỹ thuật đã được kiểm chứng với hệ thống bảo vệ tân tiến nhất, hoàn toàn tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn quốc tế”.

Chủ tịch Tập Cận Bình có thể sẽ đến Kazakhstan

Nhà máy điện hạt nhân đầu tiên dự kiến sẽ được xây dựng gần làng Ulken, nằm ở phía nam, ven hồ Balkhach - hồ lớn thứ hai ở Trung Á. Tuy nhiên, chưa có thông tin cụ thể nào được công bố về nhà máy thứ hai.

Lý do là chính quyền Kazakhstan chỉ giả định về khả năng xây dựng thêm các nhà máy điện hạt nhân khác, trong khi Tổng thống Kassym-Jomart Tokayev lý giải việc sử dụng năng lượng hạt nhân dân dụng là giải pháp để “không làm gián đoạn sự phát triển” của Kazakhstan.

Kazakhstan, quốc gia từng thuộc Liên Xô và là đồng minh của Moscow, là nhà sản xuất uranium hàng đầu thế giới với 43% sản lượng toàn cầu, đồng thời là nhà cung cấp uranium tự nhiên đứng thứ ba cho Liên minh châu Âu. Tuy nhiên, quốc gia này đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt điện năng để phục vụ nhu cầu nội địa.

Quyết định lựa chọn Nga và Trung Quốc của Kazakhstan là điều hợp lý, bởi hai cường quốc láng giềng này đang đóng vai trò không thể thay thế tại Trung Á.

Cơ quan năng lượng hạt nhân Kazakhstan tuyên bố vào thứ Bảy rằng “rủi ro khi phụ thuộc vào công nghệ hạt nhân của Nga là rất nhỏ, thậm chí có thể nói là không tồn tại”, đồng thời khẳng định Kazakhstan sẽ là “chủ sở hữu” của nhà máy điện hạt nhân đầu tiên, không đề cập đến Trung Quốc.

Moscow đang tận dụng sức ảnh hưởng của mình để duy trì vị thế trong khu vực, trong khi Bắc Kinh đầu tư hàng tỷ đô la trong khuôn khổ sáng kiến “Con đường Tơ lụa mới” nhằm tài trợ cho các dự án hạ tầng khổng lồ, đặc biệt nhằm thúc đẩy thương mại giữa châu Á và châu Âu.

Lãnh đạo Kazakhstan, Kassym-Jomart Tokayev, chưa từng thể hiện sự ưu tiên nào trong việc lựa chọn nhà thầu, chỉ nhấn mạnh việc xây dựng một “liên danh quốc tế”, phù hợp với mong muốn duy trì quan hệ tốt đẹp với các cường quốc.

Việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên đã được thông qua vào mùa thu năm ngoái sau cuộc trưng cầu dân ý.

Vấn đề năng lượng hạt nhân tại Kazakhstan vẫn rất nhạy cảm do ký ức về khoảng 450 vụ thử nghiệm hạt nhân thời Liên Xô, được tiến hành ở phía đông bắc nước này từ năm 1949 đến 1989, khiến khoảng 1,5 triệu người dân bị phơi nhiễm phóng xạ.

Phớt lờ OPEC+, Kazakhstan dự kiến vượt kế hoạch sản lượng trong năm nay

Nguyên nhân Kazakhstan không thể cắt giảm sản lượng dầu

Ý – Kazakhstan ký thỏa thuận lớn về năng lượng và hạ tầng