Đề xuất cấp xã tự quyết định khu vực bỏ phiếu bầu cử

Ủng hộ giao thẩm quyền cho UBND cấp xã

Nhiều đại biểu bày tỏ sự đồng tình với đề xuất giao Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã quyền quyết định khu vực bỏ phiếu, thay vì tiếp tục để cấp huyện hay tỉnh phê duyệt như trước.

Đại biểu Hoàng Ngọc Định, Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang

Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Hoàng Ngọc Định (Đoàn Hà Giang) cho rằng, việc này phù hợp với chủ trương phân cấp, phân quyền, nhất là trong bối cảnh quy mô các xã đã mở rộng sau sáp nhập, địa bàn nhiều nơi lại có điều kiện địa lý phức tạp. Theo ông, UBND cấp tỉnh nên tập trung vào việc ban hành hướng dẫn, kiểm tra và giám sát, thay vì can thiệp sâu vào quá trình xác định cụ thể khu vực bỏ phiếu.

Cùng quan điểm, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) khẳng định, cán bộ cấp xã có đầy đủ kinh nghiệm thực tiễn trong việc tổ chức bầu cử, đặc biệt là trong khâu thành lập khu vực bỏ phiếu và tổ bầu cử. Việc giao quyền cho cấp xã sẽ góp phần nâng cao tính chủ động, phù hợp với thực tiễn và không làm gián đoạn quá trình tổ chức bầu cử tại cơ sở.

Tuy ủng hộ việc phân quyền, song một số đại biểu cũng nhấn mạnh đến yêu cầu giám sát để tránh tình trạng tùy tiện trong xác định khu vực bỏ phiếu. Đại biểu Nguyễn Văn Huy (Đoàn Thái Bình) đề xuất quy định cụ thể hơn: “Việc xác định khu vực bỏ phiếu do UBND cấp xã quyết định và báo cáo UBND cấp tỉnh; UBND cấp tỉnh có trách nhiệm kiểm tra, giám sát và trong trường hợp cần thiết thì điều chỉnh”. Đây là cơ chế vừa bảo đảm tính chủ động của cấp xã, vừa giữ vai trò điều phối của cấp tỉnh.

Cùng hướng góp ý này, đại biểu Nguyễn Văn Mạnh (Đoàn Vĩnh Phúc) và đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu) đều băn khoăn về tính mở của cụm từ "trường hợp cần thiết". Các đại biểu cho rằng, nếu không có tiêu chí rõ ràng, dễ dẫn đến lúng túng trong áp dụng hoặc tình trạng lạm dụng quyền điều chỉnh của cấp trên. Do đó, cần quy định cụ thể trong luật hoặc giao Chính phủ hướng dẫn rõ tiêu chí, ví dụ như khu vực có biến động dân cư lớn, địa bàn bị chia cắt địa lý hay có yêu cầu đặc biệt về an ninh trật tự.

Nhiều ý kiến khác nhau về thẩm quyền điều chỉnh

Bên cạnh những ý kiến đề nghị cụ thể hóa vai trò điều chỉnh của UBND cấp tỉnh, cũng có đại biểu cho rằng không cần thiết trao quyền điều chỉnh cho cấp tỉnh. Đại biểu Mai Văn Hải (Đoàn Thanh Hóa) cho rằng, nếu đã phân quyền cho cấp xã thì nên để cấp xã toàn quyền điều chỉnh khi cần thiết, cấp tỉnh chỉ cần chỉ đạo mà không can thiệp trực tiếp, tránh phát sinh thêm thủ tục hành chính rườm rà.

Đại biểu Lã Thanh Tân, Đoàn ĐBQH thành phố Hải Phòng phát biểu

Cùng quan điểm này, đại biểu Lã Thanh Tân (Đoàn Hải Phòng) đề xuất luật chỉ nên quy định rõ ràng: việc xác định khu vực bỏ phiếu do UBND cấp xã quyết định, không cần ràng buộc thêm điều kiện “trường hợp cần thiết” để cấp tỉnh điều chỉnh, vì khái niệm này khó xác định và thực hiện.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Đoàn Thái Nguyên) cho rằng việc để mở quy định “trường hợp cần thiết” là cần thiết để xử lý linh hoạt các tình huống thực tế phát sinh, nhất là ở các địa bàn miền núi hoặc có sự chênh lệch về khoảng cách đi lại giữa các khu dân cư.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải ghi nhận và cảm ơn các ý kiến tâm huyết của đại biểu Quốc hội. Bà khẳng định cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu tối đa các ý kiến để hoàn thiện dự thảo luật, bảo đảm chất lượng, khả thi và thuận lợi khi triển khai thực tế.

Riêng đối với quy định xác định khu vực bỏ phiếu, bà Nguyễn Thanh Hải cho biết sẽ nghiên cứu phương án trung dung: UBND cấp xã quyết định, nhưng trong trường hợp cần thiết thì UBND cấp tỉnh có thể điều chỉnh. Đồng thời, sẽ bổ sung tiêu chí cụ thể để làm rõ thế nào là “trường hợp cần thiết”, bảo đảm tính minh bạch, thống nhất trong áp dụng trên phạm vi cả nước.

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân là bước chuẩn bị quan trọng cho công tác bầu cử nhiệm kỳ 2026-2031, kỳ vọng sẽ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và phát huy quyền làm chủ của nhân dân ngay từ cấp cơ sở.